Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda 15 marca w Pałacu Prezydenckim wręczył dokumenty potwierdzające uznanie dziesięciu kolejnych zabytków za Pomniki Historii. Na tej prestiżowej liście znalazł się również Kościół Pokoju w Jaworze oraz Kościół Pokoju w Świdnicy wraz z otaczającym go budynkami i cmentarzem.
– Po raz pierwszy jako prezydent mam zaszczyt objąć cenne zabytki ochroną i ustanowić je Pomnikami Historii. Każdy z tych obiektów jest bezcenny, każdy jest perłą, dlatego cieszę się, że mogłem im nadać ten symboliczny status pomnika. To miejsca stanowiące wzorzec architektoniczny, kulturowy i artystyczny. Są one nie tylko elementem historii naszego państwa, ale także świata, bo znajdują się wśród nich obiekty wpisane na listę UNESCO. Warto więc je odwiedzić – mówił prezydent. – Cieszę się, że w roku 500-lecia Reformacji mogłem umieścić na tej liście oba Kościoły Pokoju – dodał.
W uzasadnieniu podkreślono, że stanowią one ważny materialny dokument dziedzictwa historycznego i kulturowego Śląska oraz Europy.
Zostały zbudowane w wyniku ustaleń pokoju westfalskiego, kończącego wojnę trzydziestoletnią. Ustalenia traktatu oznaczały faktyczną likwidację organizacji Kościoła ewangelickiego na terenach śląskich księstw dziedzicznych bezpośrednio zależnych od katolickiego cesarza Habsburga. Ewangelicy zostali pozbawieni dotychczasowej wolności religijnej i utracili niemal wszystkie swoje świątynie. Dopuszczono możliwość budowy jedynie trzech kościołów, ale w nietrwałej konstrukcji szkieletowej: w Głogowie (niezachowany), Jaworze i Świdnicy. Kościół Pokoju w Jaworze, razem z kościołem Pokoju w Świdnicy, są największymi barokowymi budynkami sakralnymi w Europie wzniesionymi w konstrukcji szkieletowej, które ze względu na techniczne skomplikowanie i wielkość, należy uznać za pionierskie i unikatowe. Zachowała się w nich bogata dekoracja wnętrza, wartościowa pod względem artystycznym i historycznym jako świadectwo współistnienia sztuki baroku i teologii luterańskiej oraz ilustracja ówczesnej hierarchii społecznej. Podkreśleniem wartości tych obiektów jest umieszczenie ich w 2001 r. na Liście światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego UNESCO.
Pomnik Historii jest najwyższym wyróżnieniem, ustanawianym od 1994 r. przez Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej specjalnym rozporządzeniem na wniosek Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Do dziś nadano je tylko 70 obiektom o szczególnych wartościach materialnych i niematerialnych.
Na liście znajdują się obiekty architektoniczne, krajobrazy kulturowe, układy urbanistyczne lub ruralistyczne, zabytki techniki, obiekty budownictwa obronnego, parki i ogrody, cmentarze, miejsca pamięci najważniejszych wydarzeń lub postaci historycznych oraz stanowiska archeologiczne.
Teraz do tego elitarnego grona dołączyły:
1. „Gliwice – radiostacja”
2. „Jawor – kościół ewangelicko-augsburski pw. Ducha Świętego zwany kościołem Pokoju”
3. „Klępsk – kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny”
4. „Ozimek – żelazny łańcuchowy most wiszący na rzece Mała Panew”
5. „Rydzyna – założenie rezydencjonalno-urbanistyczne”
6. „Świdnica – katedra pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika i św. Wacława Męczennika”
7. „Świdnica – zespół kościoła ewangelicko-augsburskiego pw. Świętej Trójcy zwanego kościołem Pokoju”
8. „Święty Krzyż – pobenedyktyński zespół klasztorny oraz przedchrześcijańskie obwałowania kamienne na Łysej Górze”
9. „Tyniec – zespół opactwa benedyktynów”
10. „Wąchock – zespół opactwa cystersów”
Lista pomników na stronie prezydenta >>>
za: www.luteranie.pl