27. kwietnia 2025 roku w Niedzielę Quasimodogeniti w kościele Apostołów Piotra i Pawła zainaugurowano obchody jubileuszu 500 lat Reformacji w Görlitz w czasie nabożeństwa w którym udział wzięły wszystkie parafie ewangelickie miasta Görlitz oraz Parafia Ewangelicko-Augsburska w Lubaniu. Obchody potrwają do dnia 31.10.2025 roku czyli do dnia Święta Reformacji obchodzonego co roku na pamiątkę historycznej odnowy Kościoła chrześcijańskiego.
Po tym, jak w 1517 roku augustiański mnich Marcin Luter umieścił 95 tez na portalu kościoła zamkowego w Wittenberdze, aby zakwestionować błędne zmiany w Kościele, jego nauki rozprzestrzeniły się po całej Europie w bardzo krótkim czasie.
W Görlitz, jednym z sześciu miast Związku Sześciu Miast, słynny kaznodzieja odpustowy Johann Tetzel otrzymał swoją scenę, a na drzwiach kościoła wywieszono ostrzeżenia przed heretykiem Lutrem. Reformacja była (również) procesem w Görlitz:
W 1521 roku zaraza rozprzestrzeniła strach i terror. Ci, którzy mogli, uciekli z miasta, w tym rada miejska, ale nie pastor Rotbart, który do tej pory działał niepozornie. Pozostał i głosił coraz więcej w duchu Lutra, spotykając się z otwartymi uszami i sercami pragnącymi zmian. Uderzająca intensyfikacja i konsolidacja nastąpiła jednak dopiero w 1525 roku. Władze miasta mogły zareagować jedynie w sposób akceptujący i wyważony na rozdawanie Komunii Świętej pod obiema postaciami w krypcie kościoła Apostołów Piotra i Pawła w pierwszą niedzielę po Wielkanocy 1525 roku oraz pominięcie tradycyjnych, przede wszystkim widocznych ceremonii i obrzędów w kościele i na ulicach miasta. W Görlitz obywatele, odwaga i siła wiary były ze sobą nierozerwalnie związane i wynikały z zapotrzebowania ludzi na uczestnictwo religijne.
Nie będzie to jednak jedyny cel obchodów w 2025 roku. Nawet jeśli obchody 500 lat Reformacji z nabożeństwami otwierającymi i zamykającymi wyznaczą ramy czasowe dla świątecznych wydarzeń zaplanowanych między 27. kwietnia a 31. października. W 1525 roku miało miejsce kilka ważnych wydarzeń w historii miasta Görlitz.
Projekt – Bürger.Mut.Glaubenskraft – Obywatele.Odwaga.Siła wiary ma na celu skupienie się na żądaniach sukienników dotyczących udziału w życiu politycznym, którzy po raz pierwszy publicznie przedstawili swoje katalogi żądań w kościele Apostołów Piotra i Pawła w 1525 roku, biorąc pod uwagę fakt, że los miasta w tym czasie był głównie w rękach kilku wpływowych rodzin.
Obywatele musieli również odbudować miasto po poważnym pożarze w 1525 roku. Ale katastrofa ta utorowała również drogę czemuś nowemu: oznaczała narodziny renesansowej architektury w Görlitz. Wystarczy pomyśleć o Schönhof, w którym obecnie mieści się Muzeum Śląskie, lub o skrzydle Archiwum Rady. Udział w kulturze nowego stylu architektonicznego, który rozprzestrzenił się z Włoch, stał się możliwy.
Tytuł projektu – Obywatel.Odwaga.Siła wiary – oznacza zatem w równym stopniu żądanie uczestnictwa w życiu religijnym, politycznym i kulturalnym.
Rok jubileuszowy 2025 jest zatem postrzegany jako wielowymiarowe wydarzenie i okazja, w której przygotowaniu i organizacji powinno uczestniczyć jak najwięcej podmiotów społeczeństwa obywatelskiego. Z jednej strony służy ono kulturze pamięci, ale z drugiej chciałoby zachęcić obywateli do odkrywania, wzmacniania i rozwijania odwagi i siły wiary w życiu codziennym, w sferze artystycznej, naukowej, politycznej i religijnej.
Tekst: ks. Cezary Królewicz i ks. dr Matthias Paul
Pięciodniowe obchody jubileuszu 500 lat Reformacji w Lubaniu rozpoczęły się 21.05.2025 roku w Ratuszu w Sali Rajców zwanej też Salą Królewską w samym centrum Lubania. Służy ona dzisiaj głównie do organizacji sesji Rady Miasta Lubań. Otwarła je trzydniowa międzynarodowa konferencja naukowa – Europejska Wspólnota Kultury – EuCuComm 2025 w swojej już czwartej odsłonie. Wszystkie poruszane zagadnienia koncentrowały się wokół tematu: 500 lat Reformacji na Górnych Łużycach i Śląsku: dziedzictwo religijne, architektoniczne i kulturowe. Inicjatorem konferencji od jej pierwszej edycji jest Parafia Ewangelicko – Augsburska w Lubaniu we współpracy z Dolnośląskim Oddziałem Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków i Zespołem Inżynierów AŁYKOW.
Zgromadzonych powitał burmistrz miasta Lubań Grzegorz Wieczorek, starosta Powiatu Lubańskiego Zbigniew Zjawin oraz bp Waldemar Pytel – zwierzchnik Diecezji Wrocławskiej Kościoła Ewangelicko – Augsburskiego w Polsce. W imieniu Komitetu Naukowego konferencji głos zabrał prof. Łukasz Bednarz z Politechniki Wrocławskiej.
Wykład wprowadzający w tematykę konferencji zaprezentował najmłodszy biskup luterański w Polsce – bp Wojciech Pracki będący zwierzchnikiem Diecezji Katowickiej, który mówił o pionierskich impulsach Reformacji Witteberskiej.
Tuż po nim zaprezentowana została przez jednego ze współautorów dr Larsa-Arne Dannenberga książka, wydana przez parafię ewangelicką w Lubaniu, zatytułowana Ewangelicki Lubań, ukazującą zarówno rys historyczny Reformacji w Lubaniu od dnia Niedzieli Wielkanocnej 1525 roku, trudne losy Kościoła Ewangelickiego po II wojnie światowej jak i współczesne życie kościelne lubańskich ewangelików.
dr Lars-Arne Dannenberg
Daniel Gibski
prof. John Grunewald
Zentrum für Kultur und Geschichte
WKZ WROCŁAW
Politechnika Drezdeńska
Bogato ilustrowana publikacja dostępna jest w kancelarii parafialnej w Lubaniu. Dolnośląski konserwator zabytków – Daniel Gibski – przedstawił niedocenioną kreację byłego kościoła ewangelickiego w Pogorzeliskach, a John Grunewald z Politechniki Drezdeńskiej nawiązał do odnawialnych źródeł energii i możliwości ich zastosowania w zabytkach w tym również kościelnych.
prof. Juliusz Gardawski
Andrea Paulik
prof. Marek Pilch
Szkoła Główna Handlowa
Sorbisches Museum Bautzen
Szkoła Muzyczna w Katowicach
Prof. Juliusz Gardawski ze Szkoły Głównej Handlowej mówił o ekonomii politycznej protestantyzmu, Andrea Paulik z Muzeum Serbołużyckiego w Bautzen o Serbołużyczanach i Reformacji, prof. Marek Pilch z Akademii Muzycznej w Katowicach o pieśni w twórczości ks. Marcina Lutra, prof. Jerzy Sojka z Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie o działaniach podejmowanych przez luteran współcześnie w skali globalnej poprzez Światową Federację Luterańską, a ks. Karol Macura z Drogomyśla o miejscu sztuk plastycznych w Kościele Reformacji.
prof. Jerzy Sojka
ks. Karol Macura
Chrześcijańska Akademia Teologiczna w Warszawie
Parafia Ewangelicko-Augsburska w Drogomyślu
Historię kościołów granicznych i ucieczkowych przypomniała prof. Joanna Szczepankiewicz-Battek z Uniwersytetu WSB Merito we Wrocławiu, Sven Hübner mówił o krypcie Emmericha przy kościele św. Mikołaja w Görlitz, dr inż. Krzysztof Ałykow omówił technikę budowy konstrukcji mansardowych, które stały się swoistym wyznaniem wiary dla ewangelików,
Margrit Kempgen
Sven Hübner
Fundacja Ewangelickiego Śląska – Görlitz
Konservierung & Restaurierung von Architekturoberfläche | Baudenkmalpflege
nadradca kościelny Magrit Kempgen z Fundacji Ewangelickiego Śląska mówiła o wpływie Reformacji na kulturę pochówków na przykładzie cmentarza przy kościele św. Mikołaja w Görlitz, dr Łukasz Tekiela – dyrektor Muzeum Regionalnego w Lubaniu nakreślił historię powstania jednego z najważniejszych kościołów ewangelickich Lubania tj. kościoła Krzyża Chrystusowego, a Beata Błażejczak w oparciu o opracowaną przez siebie i jej męża książkę o dziedzictwie Reformacji w Lasowie niedaleko Zgorzelca.
prof. Joanna Szczepankiewicz-Battek
dr inż. Krzysztof Ałykow
Uniwersytetu WSB Merito we Wrocławiu
Zespół Inżynierów AŁYKOW
Szerokie spektrum poruszonych zagadnień, w tym również wyłącznie technicznych, w czasie konferencji jest zgodne z założeniem organizatorów, aby nadać jej charakter interdyscyplinarny. Materiały dotyczące jej obecnej edycji jak i poprzednich dostępne są na stronie internetowej konferencji – EuCuComm.eu oraz w kancelarii parafialnej.
dr Łukasz Tekiela
Beata Błażejczak
Muzeum Regionalne w Lubaniu
Trzeci dzień obchodów zakończył koncert chórów w parafialnym kościele ewangelickim w Lubaniu. Repertuar muzyczny dawnego Lubania przygotował i zaprezentował Chór Kameralny z Görlitz pod dyrekcją Reinharda Seeligera pełniącego funkcję dyrektora muzycznego w Görlitz. Następnie bogaty repertuar pieśni religijnych zaprezentował Chór Jubilate Deo z Katowic – Mysłowic pod dyrekcją Joanny Bliwert – Hoderny. Fragmenty koncertu dostępne są dzięki uprzejmości PEA Hołdunów >>>
Chór Jubilate Deo z Katowic – Mysłowic
Chór Kameralny z Görlitz
Nabożeństwo dziękczynne czwartego dnia obchodów zgromadziło liczne grono wiernych. Kazanie wygłosił bp Jerzy Samiec – zwierzchnik Kościoła Ewangelicko – Augsburskiego w Polsce. W oparciu o fragment listu ap. Pawła do Rzymian powiedział m.in.:
Biskup Jerzy Samiec – zwierzchnik Kościoła Ewangelicko – Augsburskiego w RP
Czy dziś jesteśmy na tym samym etapie jak 500 lat temu? Chyba jednak żyjemy w innej rzeczywistości. Nie łudzę się, że zeświecczenie przestanie postępować, a pozycja Kościołów nie będzie malała, ale Ewangelia Chrystusowa nigdy nie straci swej mocy. Bo jest mocą Bożą ku zbawieniu każdego kto wierzy. Zauważcie, ze Paweł nie mówi o Kościele, o grupie tylko o pojedynczym człowieku, którego życie może być zmienione poprzez usprawiedliwienie i zbawienie. To poszczególny człowiek może żyć wiarą. Gdy myślę o sobie muszę przyznać, że czasami się wstydzę i zdejmuję koloratkę. Wstydzę się tego co dzieje się Kościele, wstydzę się tej nieakceptowalnej przemocy seksualnej i przemocy nadużywania władzy. Wstydzę się przepychu i umiłowania chwały przez nas, duchownych i biskupów. Wstydzę się, gdy hordy ludzi z kijami bejsbolowymi, w tak zwanej obronie Jezusa, ruszają do ataku na inaczej myślących, czy wierzących. Wstydzę się, gdy słyszę pełne nienawiści i wykluczenia słowa nauczania niektórych hierarchów. Czy wstydzę się Ewangelii o Jezusie Chrystusie moim Zbawicielu? Mam nadzieję, że jeżeli tak, to rzadko. Bo On – Jezus odmienił kiedyś moje życie i powołał do tego by być Jego świadkiem. (cały tekst kazania >>>)
W liturgii wzięło udział dziewięciu duchownych z kraju i zagranicy.
Oprócz proboszcza Parafii Ewangelicko – Augsburskiej w Lubaniu – ks. Cezarego Królewicza i bpa Samca, obecni byli bp Waldemar Pytel – zwierzchnik Diecezji Wrocławskiej Kościoła Ewangelicko – Augsburskiego w Polsce, bp elekt Diecezji Wrocławskiej Marcin Orawski, ks. dr Adam Malina pełniący funkcję prezesa Synodu Kościoła Ewangelicko – Augsburskiego w Polsce, ks. Theresa Rinecker – zwierzchnik Okręgu Kościelnego Görlitz Kościoła Ewangelickiego Berlina Brandenburgii i Śląskich Górnych Łużyc, ks. dr Matthias Paul – proboszcz Parafii Ewangelickiej Śródmieścia Görlitz, ksiądz proboszcz Jerzy Gansel z Legnicy oraz ks. Paweł Meler ze Świdnicy. Nabożeństwo uświetnił Chór Jubilate Deo z Katowic – Mysłowic, Chór Parafialny i Chór Puzonistów z Parafii Ewangelickiej Schleife/Slepo.
Zwieńczeniem obchodów było tradycyjne Święto Parafialne organizowane przez lubańską parafię ewangelicką co roku w maju lub w czerwcu w dniu Święta Zesłania Ducha Świętego. Tegoroczne powiązane zostało z jubileuszem 500 lat Reformacji.
Oczekiwanie jest istotnym elementem czasu pasyjnego. Oczekujemy w nim pogłębionej refleksji nad dziełem zbawienia i chwili zatrzymania się w życiowej gonitwie. Wszystko po to, aby lepiej przygotować się do Wielkiego Tygodnia oraz przyjąć bogactwo przeżyć, które ze sobą niesie.
Dla dzieci i młodzieży diecezji wrocławskiej to oczekiwanie ma jeszcze jeden wymiar. Czekają oni na tradycyjne pasyjne spotkanie, które od lat odbywa się w karkonoskiej Przesiece i oprócz piękna górskiej natury oferuje im radość ze spotkania i ciekawy program prowadzony w trzech grupach wiekowych.
Tegoroczne rekolekcje odbywały się w terminie 28-30 marca. Zajęcia w grupie najmłodszej prowadziły p. radca Lucyna Żak i p. Dorota Burchardt, w grupie średniej – ks. Marta Mikołajczyk i ks. Paweł Meler, a w grupie młodzieżowej – ks. Marek Bożek i ks. Paweł Mikołajczyk. Tematem we wszystkich grupach była natomiast wiara.
Przygotowaniem logistycznym rekolekcji zajęli się Joanna i ks. Sebastian Koziełowie, a oprawą muzyczną i dodatkową opieką nad uczestnikami – p. Agnieszka Kupska oraz ks. Sławomir Sikora.
Zaangażowanie w stworzenie przestrzeni do spotkania dla najmłodszych członków diecezji docenił biskup Waldemar Pytel, który w sobotę odwiedził Przesiekę, podziękował organizatorom i życzył wszystkim uczestnikom głębokiej wiary opartej na Bożym Słowie i sile wspólnoty.
Jak co roku nie zabrakło miejsca na dodatkowe atrakcje. Tym razem wszyscy udali się na lodowisko. Przygotowano również ognisko, zajęcia integracyjne, prowadzono wspólny śpiew i rękodzieło. Rekolekcje zakończyły się w niedzielę Laetare nabożeństwem w kościele ewangelicko-augsburskim w Cieplicach.
22 marca 2025 roku we Wrocławiu odbyła się 7. sesja VII Synodu Diecezjalnego Diecezji Wrocławskiej, podczas której dokonano wyboru nowego zwierzchnika diecezji.
Obrady rozpoczęły się nabożeństwem spowiednio-komunijnym w kościele Opatrzności Bożej, a kazanie wygłosił Zwierzchnik Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce, bp Jerzy Samiec, który przewodniczył również dalszym obradom synodu.
Wybory nowego biskupa były związane z przejściem na emeryturę dotychczasowego zwierzchnika diecezji, bp. Waldemara Pytla. W listopadzie 2024 roku konferencja duchownych wytypowała trzech kandydatów: ks. Roberta Sitarka, ks. Marcina Orawskiego oraz ks. Sławomira Sikorę. Świeccy członkowie synodu nie zgłosili dodatkowych kandydatur. Podczas synodu wyborczego wszyscy trzej kandydaci zaprezentowali swoje wizje przyszłej służby i odpowiadali na pytania zgromadzonych.
W pierwszej turze głosowania najwięcej głosów zdobyli ks. Robert Sitarek (20 głosów) i ks. Marcin Orawski (17 głosów), ks. Sławomir Sikora, otrzymał 11 głosów. W drugiej turze ks. Marcin Orawski zdobył 26 głosów, a ks. Robert Sitarek 19 głosów. Tym samym synod powierzył ks. Orawskiemu urząd Biskupa Diecezji Wrocławskiej na kadencję 2025-2035.
Po ogłoszeniu wyników bp Jerzy Samiec zamknął obrady. Termin wprowadzenia w urząd nowego biskupa zostanie podany w późniejszym czasie.
Ks. Marcin Orawski urodził się w Skoczowie na Śląsku Cieszyńskim. Jest absolwentem Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie oraz Podyplomowego Studium Religioznawstwa Uniwersytetu Warszawskiego. Praktykę po studiach odbywał w parafiach w Skoczowie i Bielsku. Po ordynacji 1 lutego 1998 roku został skierowany do służby jako wikariusz w Parafii Opatrzności Bożej we Wrocławiu, gdzie w 2003 roku objął stanowisko proboszcza pomocniczego, a w 2017 roku został proboszczem parafii.
Od 2000 roku pełni funkcję duszpasterza więziennego Diecezji Wrocławskiej. W 2010 roku został odznaczony brązowym medalem za zasługi w pracy penitencjarnej przez ministra sprawiedliwości. W latach 2011-2020 był redaktorem naczelnym magazynu „Wiara i Mundur”, wydawanego przez Ewangelickie Duszpasterstwo Wojskowe. Od 2015 roku pełni funkcję diecezjalnego wizytatora nauczania kościelnego. W 2017 roku został radcą Rady Diecezjalnej Diecezji Wrocławskiej i delegatem duchownych do Synodu Kościoła XIII, XIV i XV kadencji. W 2022 roku został wybrany do Konsystorza Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce na kadencję 2022-2026.
Ks. Marcin Orawski wraz z żoną Iwoną wychowują dwie córki.
W obiekcie (4 kondygnacje)znajduje się 59 komfortowych pokoi z kompletnie wyposażoną łazienką, siecią komputerową, telefonem i TV (w tym 6 apartamentów ). Każdy z pokoi ma wyjście na taras widokowy- prosimy uczulić młodzież i dzieci aby ze względów bezpieczeństwa nie korzystała z tarasów/balkonów.
W Markusie znajduje się sala jadalniana (z dużym zapleczem kuchennym), sala taneczna, sala konferencyjna, duża wygodna siłownia, winda, sauna. Na każdym z pięter jest wygodny kącik wypoczynkowy. Markus Pensjonat nad Potokiem otoczony jest działką o powierzchni około 2,5 ha. Teren jest ogrodzony i pięknie zagospodarowany (starodrzew i nowe nasadzenia krzewów i kwiatów). Przez teren ośrodka przepływa górski strumień. Na jego terenie znajduje się boisko do siatkówki/koszykówki, 2 miejsca do grillowania (1 zadaszone altaną ) i ognisko, plac zabaw. Obiekt posiada 2 parkingi dla gości.
Koszt: 330zł osoba ( z czego diecezja zapłaci 165 zł pozostała kwota 165 zł do zapłaty przez rodziców i/lub parafię)
Wyżywienie:
28.03 – kolacja
29.03- śniadanie, obiad, kolacja/ognisko – jeśli pogoda pozwoli.
30.03 – śniadanie
Przejazd do Cieplic na nabożeństwo niedzielne: przejazd autobusami, samochodami.
Zgłoszenia: Tylko na przygotowanym formularzu dostępnym w kancelariach parafialnych.
Informacje dodatkowe: Dzieci powinny zabrać ciepłe ubrania, ponieważ w marcu w górach może być zimno, obuwie do chodzenia po obiekcie, oraz ubrania i buty na spacer (niekoniecznie trampki i gołe kostki).
Zgłoszenia prosimy przesyłać w terminie do 23.03 lutego 2025
ukazującą zarówno rys historyczny Reformacji w Lubaniu od dnia Niedzieli Wielkanocnej 1525 roku, trudne losy Kościoła Ewangelickiego po II wojnie światowej jak i współczesne życie kościelne lubańskich ewangelików.
W liturgii wzięło udział dziewięciu duchownych z kraju i zagranicy.
